Dede Sazı ve İcrası

Malatya/Arguvan ilçesi, türküleri ve uzun havalarıyla kendine has geliÅŸtirdiÄŸi çeÅŸitli özellikler (ağız, üslup, hançere vb.) ile ulusal ölçekte Geleneksel Türk Halk MüziÄŸi repertuvarı/nazariyatı için önemli bir yere sahiptir. Ayrıca yörede hâkim olan Alevi- BektaÅŸi inancının etkisiyle yörenin halk müziÄŸi kültürü ÅŸekillenmekte ve kendine has özellikleri ile öne çıkmaktadır. Bu baÄŸlamda yörede kullanılan çalgıların da çeÅŸitli karakteristikler geliÅŸtirerek yöreye özgü organolojik ve icra/üslup özellikleri ile ortaya çıktıklarını söylemek mümkündür. AraÅŸtırmada; Arguvan yöresinde özellikle Alevi topluluklarının gerçekleÅŸtirdikleri Cem ibadetlerinde önemli bir yere/deÄŸere sahip olan ve yörede genellikle “Dede Sazı” olarak adlandırılan çalgının organolojisi ve icra özelliklerinin belirlenmesine yönelik kapsamlı çalışmalar yapılmıştır. AraÅŸtırma doÄŸrultusunda; Arguvan yöresinde “Dede Sazı” olarak adlandırılan çalgının genellikle 12 perdeli ve 3 telli olarak ayrıca tezene kullanılmadan çeÅŸitli parmak vuruÅŸlarıyla icra edildiÄŸi, bu çalgının perdeleri ve tellerine çeÅŸitli simgesel anlamlar yüklendiÄŸi, Si bemol 2 perdelerinin baÄŸlama ailesindeki sazlara oranla daha tiz konumlandırıldığı, teknesinin (ses haznesi) keskin hatlarından dolayı (konik) balta saz olarak da adlandırıldığı, adı geçen çalgının genellikle Arguvan/Sinemil köyünde yaÅŸayan saz yapımcıları tarafından yapılmasından dolayı yörede “Balta Ağızlı Sinemil Sazı” olarak da adlandırıldığı sonuçlarına ulaşılmıştır.

Sayfayı paylaş