Kış mevsiminin yarısı geldiÄŸinde gençler (özellikle köylerde) “Hayadan” çıkarırlar. Gençler üstlerine dilenci, cadı, gelinlik, damat giysileri gibi deÄŸiÅŸik ve komik giysiler giyerek gece vakti evlerin kapılarını çalarlar. Ev sahipleri gençleri içeri alırlar. Gençler oyun oynamaya baÅŸlayıp;

Hayadan huyadan

Yılan aktı kayadan

Verenin bir oÄŸlu olmuÅŸ

Vermeyenin bir kel kızı

Onu da Allah elinden almış

Kızık

Öz oÄŸuz boyundan gelen köylülerimiz Orta Asya'dan kendileri ile birlikte taşıdıkları ve Anadolu'ya yaydıkları geleneklerimizden biri olup kışın yarı olduÄŸunu ve köylülerin kendi yiyecekleri ve hayvanlarının yemlerini buna göre belirledikleri eÄŸer kış iyi giderse memnunluklarını dile getirirler. Bu etkinlik köylülerimizin barış içinde yaÅŸamasını ve sosyal bir gelenek olarak bunun iÅŸbirliÄŸi içinde sürdürülmesini saÄŸlamaktadır. Kış mevsimi genellikle 90 gün olarak hesaplanır. Ancak miladi takvim deÄŸil de hicri takvime göre ya da son hesap diye adlandırılır. 13 Aralık-13 Mart arasıdır. Kış yarı Ocak ayının son haftası gerçekleÅŸtirilmektedir.

Köyümüzde de gençler bir araya gelerek büyüklerimizden gördükleri duydukları geleneklerimizi yerine

getirmek, eÄŸlenmek, gezmek ve hatta küçükte olsa toplumsal dayanışmayı saÄŸlamak amacıyla yapılan eÄŸlencelerin tümü kış yarısı eÄŸlenceleridir. Köyümüzde kış yarısı kutlamaları yakın tarihe kadar çok iyi bir ÅŸekilde organize edilip geniÅŸ kapsamlı kutlamalar organize edilmiÅŸtir. Bu kutlamalar bir nevi tiyatro gösterisi gibi fakat salonda deÄŸil de tamamen köy içerisinde ve halka açık bir ÅŸekilde belli bir oyun belirlemeksizin o anda oluÅŸan konuya göre yapılan bir sunu ÅŸeklidir. Köylüler toplanır özelliklede iÅŸin tamamen organizasyonunu yapacak olan gençlerden bir gurup tüm köyü dolaÅŸarak kış yarı yapılacağı günü bildirir. Bir gurup davulcu, zurnacı temin eder baÅŸka bir gurup ise ÅŸenliklerde oyuncuların giyecekleri kıyafetlerini temin ederler.

Kış yarı ÅŸenliklerinde görev alacak olanlar sabah erkenden büyük bir köy odasında toplanırlar. Görevler olarak beÅŸ altı kız, iki koca, üç Arap, bir deve, bir deveci ve iki it oluÅŸturulur. Bunlara bir hak toplayıcısı heybe omzunda ve yardımcısı eklenir. Bu ekip davul zurna eÅŸliÄŸinde odadan çıkarlar. Ä°tin anlamı hayvancılıkla geçindiklerini iÅŸareti ve güvenlik içindir. Araplar güvenlik için öncü ve ekibin koruyucularıdır. Kocalardan yaÅŸlısı aÅŸiretin yani göçerin büyüÄŸüdür, ikinci koca organizatördür ve yardımcıdır. Deve göçerliÄŸi, deveci döÅŸünde bayrağı ile kim olduklarını ve göÄŸsünde bayraÄŸa saygıyı temsil eder. Kızlar erkek olup temsilen genç kız elbiseleri giyerler. Kocalar ÅŸalvar, aba, potin, iÅŸlik, baston ve kafalarına kalpak yerine içi oyulmuÅŸ kabak geçirirler. Araplar ÅŸalvar, palto, kefiye, palaska, bıçak, sopa kullanırlar ve yüzlerini boyarlar. Ä°tler koyun veya keçi derisi sırtına giyer ve elinde iÄŸne veya çöÄŸür bulunur. Deve, deveye benzer temsili yapılmaktadır, deveci sakallı ÅŸapkalı ve döÅŸünde bayrak asılıdır.

Önce köy meydanında davul zurna eÅŸliÄŸinde halaylar çekip oyun oynarlar. Ondan sonra köyün bir tarafından baÅŸlayarak halayla birlikte köyü dolaşırlar. DolaÅŸma sırasında hakçılar tek tek evleri dolaÅŸarak kış yarı için hakkullah * toplarlar. Toplayıcılar kim az kim çok verirse versin Allah kabul etsin der. Hakkullah veren ailenin gençleri guruba katılır yaÅŸlılar ise köy meydanına giderler. Köy sokaklarında dolaşırken göçer ekibine gençler saldırırlar, genellikle gelinleri kaçırmalar olur. Araplar ve itler dikkatli olup gençleri gelinlerden uzak tutmaya ve güvenliÄŸi saÄŸlamaya çalışırlar. Köyde mevcut un, bulgur, buÄŸday, yaÄŸ, odun, para ne verirlerse köylülerin verdiÄŸi tüm yiyecekler bir araya toplanarak harman edilir. Fazlası satılır. Göçer aile köy meydanında bir orta oyunu oynarlar. Bir gelini anlaÅŸmalı olarak köylüler kaçırır. Araplar gelini ararlar ve bulunca yaÅŸlı kocanın huzuruna getirirler. Geline; cezan çok büyük niçin Allah'ın emri dururken gizlice kaçma yolunu seçtin der. YaÅŸlı kocaya köylüler rica ederler, kızın affını dilerler. Ä°sterse kızı kaçıran genç için evlenme teklif edip Allah'ın emri ile kızı isterler. Satılan ürünlerin parasıyla ve bağışlanan parayla küçükbaÅŸ/büyükbaÅŸ hayvan satın alınır ve akÅŸam hayvanlar kesilerek kelle paçası, ciÄŸeri, böbreÄŸi, derisi açık artırmayla satılır. AkÅŸam yemek piÅŸirecekler ve yapılacak yemekler belirlenir. Genellikle etli pilav ve kızartma yapılır. Ä°kinci gün sabah erkenden kalkılarak yapılacak yemekler için ateÅŸler yakılır kazanlar dizilir ve öÄŸlene kadar yemekler hazır olur. Yemek duası okunur ve her kiÅŸiye bir kelgür **vermek suretiyle yemek tüm köylüye eÅŸit olarak dağıtılır. Misafirlere hangi ailede ise o aile mevcudu gibi yemek verilir. Böylece kış yarı ÅŸenliÄŸi tamamlanmış olur.

Kaynak: Süleyman Özerol